Yılmaz Güney

Kürt asıllı “Çirkin Kral” lakabıyla bilinen Yılmaz Güney’in asıl adı Yılmaz Pütün’dür. 1 Nisan 1937 tarihinde Yenice, Karataş, Adana’da doğdu. Özellikle Çirkin Kral dönemi sonrasında çektiği ve önemli bir sinemacı olarak kabul edilmesini sağlayan Cannes ödüllü Yol, Sürü, Umutsuzlar gibi filmleriyle tanınır. Oyuncusu, yönetmen, senarist ve yazardır.

Kendi ifadesine göre Pütün kırılması zor sert meyve çekirdeği demektir. 1937 yılında, topraksız bir köylü ailenin iki çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Babası Siverekli ve annesi Vartoludur. Kendisi Adana’da büyümüş ve Adana birçok filmine konu olmuştur. Adana’da bir süre Kemal ve And Film şirketlerinin bölge temsilcisi olarak çalıştı. Üniversite okumak üzere İstanbul’a gitti ve Atıf Yılmaz ile tanıştı. Bu süreçte bir yandan da hikâyeler yazıyordu. Daha sonra Atıf Yılmaz’ın da desteğiyle sinemada çalışmalarına başladı.

Yılmaz Güney, 1959 yılında Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğini yaptığı Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik isimli filmlerin hem senaryosunu yazar hem de filmlerde rol alır ve oynar. Karacaoğlan’ın Karasevdası’nda da yönetmen yardımcılığı yapar. Yeni Ufuklar ve On Üç gibi dergilere de öyküler yazan Yılmaz Güney, bir öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılanır ve 1961 yılında bir buçuk yıl hapis cezasına mahkûm olur.

İki yıl sonra tekrar kaldığı yerden devam eden Yılmaz Güney, o dönemde daha çok macera filmleri çeker. Filmlerinde ezilen, hor görülen bir “Anadolu çocuğunun” otoriteye başkaldırısı vardır. Bu dönemde Çirkin Kral lakabını alır. Bu dönemdeki en önemli Lütfü Akad’ın yönettiği ve kendisinin yazdığı bir film olan Hudutların Kanunu’dur. Bu dönem boyunca oyunculuğunu geliştiren Yılmaz Güney, abartısız ve yalın oyunculuk anlayışı bu dönemde artık oturtmuştur.

Yılmaz Güney, 1972 yılında “devrimcilere yardım ve yataklık yaptığı” gerekçesiyle 2 yıl hapse ve sürgüne mahkûm edildi. Yılmaz Güney içeride kaldığı süre boyunca sinema ve sanat ile ilgili fikirlerini; şiir ve öykülerini o dönemde çıkarmaya başladığı Güney dergisinde yayınlamıştır. 1974’te cezaevinden çıktı. İki yıldan fazla cezaevinde kalan Yılmaz Güney aynı yıl Arkadaş filmini çekti. Yine aynı yıl Endişe adlı filmi çekerken Yumurtalık ilçesindeki bir gazinoda ilçe yargıcı Sefa Mutlu’yu öldürmekten tutuklandı ve 25 Ekim’de Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesinde başlayan yargılamaların sonucu 13 Temmuz 1976’da 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Beş yıl hapis yattıktan sonra 9 ekim 1981 tarihinde izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevinden yurtdışına firar etti. Yılmaz Güney’in hapisten kaçışı da filmlerini anımsatmıştır. Hapse girmeden önce çekmiş olduğu Şeytanın Oğlu filminde: bir günlük bayram izininde dışarı çıkan ve kayıplara karışan bir adamın hikayesini anlatmıştır. Filmine benzer bir yaşantı tecrübe etmiştir. Bir günlük izin ile hapisten çıkan Güney, Antalya’nın Kaş ilçesinden Yunanistan’a bağlı Meis adasına, oradan da İsviçre’ye kaçmıştır. Daha sonra Fransa’ya geçer ve yaşamının geri kalanını orada geçirir.

Cezaevinde sinema ile olan ilgisi devam etti. Bu dönemde yazdığı Zeki Ökten tarafından çekilen Sürü ve yurt dışında ve yurt içinde büyük ilgi gören ve Şerif Gören tarafından Yol çekildi. Cezaevindeyken GÜNEY adlı bir sanat-kültür dergisi çıkardı. Yol’un kurgusunu tekrar yaptı ve Cannes Film Festivalinde ödül aldı. Yurt dışına kaçtıktan sonra Fransa’da Duvar filmini çekti. Güney’in, 1976 yılında Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde tanıklık ettiği, çocuklar koğuşunda çıkan ve tüm cezaevine yayılan bir isyanın sinemaya aktarıldığı Duvar onun son filmi olmuştur.

Son yıllarını Paris’te geçiren Güney, mide kanseri nedeniyle 9 Eylül 1984’te yaşamını yitirdi. Paris’te bulunan Père Lachaise Mezarlığı’na gömüldü.

Yılmaz Güney 114 filmde oyunculuk, 26 filmde yönetmenlik, 15 filmde yapımcılık, 64 filmde ise senaristlik yapmıştır. Ayrıca bir filmin yazarı “Düzen (1978)” olup, bir filmin de “Yol, (1981)” kurgusunu yapmıştır. Aşağıdaki tabloda Güney’in bazı önemli filmleri yer almaktadır.



Yılmaz Güney Filmleri

Oyuncu (114 Film)
Adana – Paris 1995
Yılmaz Güney: His Life, His Films 1987
CHAMBRE 666 Kendisi 1982
Endişe 1974
Arkadaş Azem 1974
Zavallılar Abuzer 1974
Sahtekar Bülent Akif 1972
Ağıt Çobanoğlu 1971
Namus Ve Silah İlyas 1971
Yarın Son Gündür Kara Çocuk 1971
Acı Çiçek Ali 1971
Kaçaklar 1971
Çirkin Ve Cesur Doktor 1971
Vurguncular Cesi 1971
Baba Cemal 1971
Umutsuzlar Fırat 1971
İbret Ayyaş Doktor 1971
Onu Allah Affetsin Osman 1970
Piyade Osman Osman 1970
Şeytan Kayaları Ali 1970
Umut Cabbar 1970
İmzam Kanla Yazılır 1970
Sevgili Muhafızım Mehmet Silvan 1970
Canlı Hedef Asım Mavzer 1970
Zeyno Murat 1970
Kanımın Son Damlasına Kadar Ali 1970
Son Kızgın Adam Yılmaz 1970
Çifte Yürekli Ali 1970
Yedi Belalılar Banoş 1970
Kan Ve Kurşun 1970
Bin Defa Ölürüm Yılmaz 1969
Güney Ölüm Saçıyor Güney 1969
Kurşunların Kanunu 1969
Bir Çirkin Adam Bino 1969
Belanın Yedi Türlüsü Zaza Şeyhmuz 1969
Kan Su Gibi Akacak Ali 1969
Çifte Tabancalı Kabadayı Rıfat 1969
Aç Kurtlar Serçe Memet 1969
Kardeşim Benim – Kargacı Halil Halil 1968
Marmara Hasan Marmara Hasan 1968
Öldürmek Hakkımdır Nazif 1968
Seyyit Han Seyyit 1968
Toprağın Gelini 1968
Aslan Bey Aslan 1968
Azrail Benim Büyük Örfi 1968
Beyoğlu Canavarı Kadir 1968
Can Pazarı İlyas 1968
Pire Nuri Pire Nuri 1968
Kuduz Recep (Aslan Arkadaşım) Recep 1967
Şeytanın Oğlu Kazım 1967
At Hırsızı Banuş 1967
Balatlı Arif Arif 1967
Benim Adım Kerim Kerim 1967
Bomba Kemal Kemal 1967
Büyük Cellatlar Şamil 1967
Çirkin Kral Affetmez Mustafa 1967
Eşkiya Celladı 1967
İnce Cumali Cumali 1967
Bana Kurşun İşlemez 1967
Kozanoğlu Kozanoğlu Hüseyin 1967
Kızılırmak-Karakoyun Ali Haydar 1967
Kurbanlık Katil Mustafa 1967
Kibar Haydut 1966
Kovboy Ali Ali 1966
Tilki Selim Tilki Selim 1966
Ve Silahlara Veda 1966
Yedi Dağın Aslanı Gökçen 1966
Aslanların Dönüşü 1966
At Avrat Silah Yusufcuk 1966
Çirkin Kral 1966
Yiğit Yaralı Olur Yusuf 1966
Anası Yiğit Doğurmuş Hakimo 1966
Eşrefpaşalı 1966
Silahların Kanunu Çirkin kral 1966
Yalnız Adam (Kibar Haydut) 1966
Hudutların Kanunu Hıdır 1966
Kasımpaşalı Recep 1965
Konyakçı Konyakçı 1965
Korkusuzlar Yılmaz 1965
Krallar Kralı Murat 1965
Mağrur Ve Sefil 1965
Sayılı Kabadayılar Osman 1965
Silaha Yeminliydim Hasan 1965
Sokakta Kan Vardı Faruk 1965
Tehlikeli Adam 1965
Torpido Yılmaz Yılmaz 1965
Ben Öldükçe Yaşarım Ahmet 1965
Beyaz Atlı Adam 1965
Davudo Davudo 1965
Gönül Kuşu 1965
Haracıma Dokunma Osman 1965
Kahreden Kurşun Metin 1965
Kan Gövdeyi Götürdü 1965
Kanlı Buğday 1965
Kasımpaşalı Recep 1965
Üçünüzü De Mıhlarım Yılmaz 1965
Yaralı Kartal 1965
Dağların Oğlu Rüzgar Memet 1965
Kocaoğlan Kemal 1964
Koçero Koçero 1964
On Korkusuz Adam Konyakçı 1964
Prangasız Mahkumlar 1964
Zımba Gibi Delikanlı 1964
Halime’den Mektup Var 1964
Hergün Ölmektense Bekir 1964
Kamalı Zeybek Kamalı Zeybek 1964
Kara Şahin Şahin 1964
Mor Defter Suphi 1964
İkisi De Cesurdu Ali Duran 1963
Tatlı Bela 1961
Dolandırıcılar Şahı 1960
Tütün Zamanı Cemal 1959
Ala Geyik Ali 1959
Bu Vatanın Çocukları 1959




Yönetmenlik Yaptığı Filmler (26 Film)

Duvar 1983
Yol 1981
Sürü 1978
Endişe 1974
Arkadaş 1974
Zavallılar 1974
Baba 1971
Acı 1971
Ağıt 1971
Umutsuzlar 1971
İbret 1971
Kaçaklar 1971
Yarın Son Gündür 1971
Vurguncular 1971
Canlı Hedef 1970
Piyade Osman 1970
Umut 1970
Yedi Belalılar 1970
Aç Kurtlar 1969
Bir Çirkin Adam 1969
Seyyit Han 1968
Toprağın Gelini 1968
Pire Nuri 1968
Benim Adım Kerim 1967
Bana Kurşun İşlemez 1967
At Avrat Silah 1966

Yapımcısı Olduğu Filmler (15 Film)

Düşman 1979
Sürü 1978
Bir Gün Mutlaka 1975
İzin 1975
Endişe 1974
Zavallılar 1974
Arkadaş 1974
Ağıt 1971
İbret 1971
Vurguncular 1971
Umut 1970
Aç Kurtlar 1969
Bir Çirkin Adam 1969
Pire Nuri 1968
Seyyit Han 1968



Senaryosunu Olduğu Filmler (64 Film)

Yol 1981
Düşman 1979
Sürü 1978
Bir Gün Mutlaka 1975
İzin 1975
Endişe 1974
Zavallılar 1974
Arkadaş 1974
Acı 1971
Ağıt 1971
Yarın Son Gündür 1971
Umutsuzlar 1971
Çirkin Ve Cesur 1971
Bir Genç Kızın Romanı 1971
İbret 1971
Vurguncular 1971
Kaçaklar 1971
Baba 1971
Sevgili Muhafızım 1970
Şeytan Kayaları 1970
Canlı Hedef 1970
Umut 1970
Yedi Belalılar 1970
Piyade Osman 1970
İmzam Kanla Yazılır 1970
Yaban Gülü 1970
Aç Kurtlar 1969
Bin Defa Ölürüm 1969
Belanın Yedi Türlüsü 1969
Bir Çirkin Adam 1969
Toprağın Gelini 1968
Seyyit Han 1968
Azrail Benim 1968
Kardeşim Benim – Kargacı Halil 1968
Pire Nuri 1968
Şeytanın Oğlu 1967
At Hırsızı Banuş 1967
Bana Kurşun İşlemez 1967
Benim Adım Kerim 1967
Çirkin Kral Affetmez 1967
Tilki Selim 1966
Yedi Dağın Aslanı 1966
Aslanların Dönüşü 1966
At Avrat Silah 1966
Hudutların Kanunu 1966
Eşrefpaşalı 1966
Burçak Tarlası 1966
Kovboy Ali 1966
Gönül Kuşu 1965
Konyakçı 1965
Kasımpaşalı 1965
Kasımpaşalı Recep 1965
Krallar Kralı 1965
Prangasız Mahkumlar 1964
Hergün Ölmektense 1964
Kamalı Zeybek 1964
Koçero 1964
İkisi De Cesurdu 1963
Ölüme Yalnız Gidilir 1962
Yaban Gülü 1961
Bu Vatanın Çocukları 1959
Ala Geyik 1959
Karacaoğlan’ın Kara Sevdası 1959


Yılmaz Güney Eserleri

Düzen 1978
Kurgu
Yol 1981

Aldığı Ödüller

1.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1969
En İyi Erkek Oyuncu Seyyit Han

2.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1970
En İyi Senaryo Umut
En İyi Erkek Oyuncu Umut

3.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1971
En İyi Erkek Oyuncu Acı
En İyi Senaryo Ağıt
En İyi Yönetmen Ağıt

4.Antalya Film Şenliği, 1967
En İyi Erkek Oyuncu Hudutların Kanunu

7.Antalya Film Şenliği, 1970
En İyi Erkek Oyuncu Bir Çirkin Adam

12.Antalya Film Şenliği, 1975
En İyi Senaryo Endişe
Berlin Film Festivali, 1979
En İyi Senaryo Düşman